Een praatje in Tilburg

Behalve dat ik over eten schrijf en in toenemende mate actief ben als ambachtelijk ijsmaker, ben ik ook in te huren als gastspreker. Zo zat ik gisteren in Tilburg in een panel rond de toekomst van landbouw en voedselvoorziening. Enkelen vroegen mij was ik daar precies was gaan vertellen. Dat was dit:

"Dat ik na jarenlang actief te zijn geweest als foodjournalist nu sinds kort ook ambachtelijk ijsmaker ben, is een interessante bonus. Ik ondervind namelijk nu aan den lijve waar ik al jaren over schrijf.

Maar laat ik u eerst iets vragen: weet iedereen hier hoe je de waarde van een tweedehands Lada verdubbelt? Die vierkante Russische wagentjes waarvan er ooit best wel veel rondreden in Nederland?

Nee? Die moet je even voltanken.

Ja, u lacht, maar ik wil hier iets memoreren dat degenen die mij al langer volgen wel van mij kennen, en dat is mijn overtuiging dat wanneer Nederlanders hun auto volgens dezelfde criteria kochten als hun voedsel, de overgrote meerderheid in een tweedehands Lada zou rijden.

Maar wat ondervind ik nu persoonlijk? Heel eenvoudig: dat mij om de haverklap gevraagd wordt waarom mijn ijs toch zo duur is.

War ik daar raar aan vind is dat niemand nu ooit vraagt waarom ijs van Euroshopper eigenlijk zo goedkoop is. Dat ijs, gelabeld als "roomijs", wordt verkocht voor iets van 1,65 per liter. Roomijs! Weet u wat een liter goede room kost? Daar ben je bij de groothandel toch iets van vier euro voor kwijt.

Ik sta er niet alleen in. Voor Jan Robben, die hier vanavond ook zou zijn maar op het laatste moment verhinderd is, is het ook een bekend verhaal. Mensen vinden zijn aardbeien te duur, in plaats van andere aardbeien te goedkoop te vinden.

Onlangs interviewde ik de uitbater van een natuurvoedingswinkel, en die vertelde hetzelfde. Hij moest constant uitleggen waarom zijn kip toch "zo duur" is.

IJs dat niet is opgepimpt met allerlei spul om kleur, geur, smaak en structuur ergens op te laten lijken. Aardbeien die niet zijn opgejaagd en alle tijd hebben gekregen om optimaal aardbei te worden. Kip die smaakt zoals kip vroeger bij oma thuis smaakte en waar bij het braden geen liters water uit komen lopen.

Allemaal "duur". Want Nederland heeft een specialisatie gemaakt van goedkoop.

De genoemde producten en nog talloze anderen moeten zelfs bij de producent zó goedkoop zijn, dat de super er tegen nog steeds belachelijk lage consumentenprijzen nog mee uit kan.

Vooral vlees kunnen wij in Nederland goedkoop produceren. Zó goedkoop dat wanneer wij onze varkens uitvoeren naar verre landen, we er daar nog steeds mee kunnen concurreren.

Een hele prestatie. Maar geen fijne prestatie. Deze voortvarende aanpak komt de productkwaliteit niet ten goede. En het dierenwelzijn ook niet. En eigenlijk ons land ook niet. We produceren qua vlees een veelvoud van wat we voor onze eigen markt nodig hebben. Goed voor de export, heet dat. Maar het is dubbeltjeswerk, en alleen maar houdbaar omdat we zo lekker véél dubbeltjes binnenhalen. Intussen vechten we tegen de bierkaai als het gaat om epidemieën die ook voor de mens problemen opleveren. Q-koorts. Vogelgriep.

Voedsel is in Nederland te goedkoop. Dat geldt met name—hoewel niet uitsluitend—voor vlees.

Als je deze mening uitdraagt, krijg je met de regelmaat van de klok het verwijt dat je elitair bent. Dat bijstandsmoeders toch zeker ook een kipfiletje moeten kunnen betalen.

Maar waarom eigenlijk?

Waarom moeten bijstandsmoeders kipfilet kunnen kopen? Smakeloze, waterige kipfilet die naar dierenleed riekt?

We hebben in Nederland een overschot aan kipfilet. De vleugeltjes van kippen, veel smakelijker, worden in grote aantallen naar Afrika geëxporteerd. Waar ze gegeten worden door mensen die meestal nog armer zijn dan onze bijstandsmoeders. En dat kan wel?

Ik hoef persoonlijk niet elk dubbeltje om te draaien. Maar ik kan u verzekeren: ik eet liever kipvleugeltjes dan kipfilet. Veel lekkerder. En als ze afkomstig zijn van die zogenaamd veel te dure kip die in de natuurwinkel ligt, nóg veel lekkerder. Duurder, maar nog altijd niet echt duur. En zo lekker dat ik er echt niet veel van hoef om er blij van te worden.

Nederland kan uitstekende kwaliteit produceren, in vlees, in groenten en fruit en in ambachtelijke producten. Nederland is dus in een ideale positie om kwaliteit boven kwantiteit te stellen. Wat bovendien beter is voor de dieren, voor het milieu, voor de volksgezondheid en voor de duurzaamheid—ook de economische—van onze voedselproductie. In die zin durf ik zelfs te stellen dat we geen andere keus hebben.

Op prijs leg je het namelijk op termijn altijd af. Vraag maar aan elke willekeurige voormalige Lada-dealer.

(enkele uren nadat ik dit praatje hield, verscheen op de lezenswaardige site puurgezond.nl deze column van mijn hand. Nee, u hebt gelijk, eetlezer: dat was zeker niet geheel toevallig)

Groen of krenterig?

Even vooropgesteld: ik ben een enorme fan van kraanwater. Al die aanstellerij met flesjes dit en flesjes dat, terwijl ons kraanwater zo ongeveer het beste is dat er op de wereld te vinden is. Dan is het echt nergens voor nodig om al die plastic flesjes in het rond te gaan zeulen. Allemaal nodeloze milieubelasting.

Maar waar GroenLinks onlangs mee uitpakte, daar was ik maar half blij mee. Ja, de horeca zou meer kraanwater moeten schenken, nou en of ik dat vind. Maar wat ik niet snap is waarom dat kraanwater nou in één moeite door per se gratis zou moeten zijn.

Kraanwater is namelijk niet gratis. Dat is het bij ons thuis niet eens. Laat staan dat we zouden mogen eisen dat iedereen in een horecapand dat geld kost plaats moet kunnen nemen in een stoel die geld kost om zich daar in een glas dat geld kost door een ober die geld kost een glas water te laten brengen dat dan niks mag kosten. Waarna dat glas dan weer moet worden afgewassen, wat ook weer geld kost.

Wat GroenLinks hier doet is op twee paarden wedden. Aan de ene kant de principiële keuze voor het milieu die je van die partij verwacht. En aan de andere kant, omdat het tenslotte electoraal moeilijke tijden zijn en er ook nog gescoord moet worden, de opportunistische keuze voor de onderbuik van de calculerende burger, die zich altijd, en meestal ten onrechte, bedreigd, bekocht en bestolen voelt. Lekker meedrijven met een popi verhaal boordevol krenterige, domhollandse malligheid.

En daarom teken ik die petitie dus niet. Omdat niemand erbij gebaat is als ondernemers per decreet worden verplicht om voor Sinterklaas te spelen.

Aan de profiteurs van Chef in a Box

We hebben er weer één die een lekker goedkope manier heeft gevonden om zijn website met content te vullen en zo over de rug van anderen lekker veel googelaars naar zich toe te trekken. Ook ene Steven van Kok In Een Doosje punt NL heeft namelijk ontdekt dat je het fenomeen RSS-feed prima kunt gebruiken om de volledige inhoud van vele tientallen blogs lekker naar je eigen site toe te trekken om die lekker goedkoop een beetje te vullen met het werk van anderen.

Parasieten zoals deze site zijn er mede schuldig aan dat het voor schrijvers als ik steeds minder aantrekkelijk wordt een interessant blog bij te houden. Ik roep dan ook bij deze iedereen op de site chefinabox te boycotten en de beheerder via steven@chefinabox te laten weten waarom. Tevens roep ik deze Steven hierbij op deze kwalijke manier van doen per direct te staken. Stukje van mij op je site, Steven? Dat kan, en over de betaling worden we het dan wel eens.

Dit stukje hier is gratis. Voor elk volgende ontvang je een factuur.

Lezers, later deze week weer een echt stukje. Op voorwaarde dat dat niet direct door profiteurs wordt gekaapt.

UPDATE: Steven van chefinabox.nl laat mij het volgende weten:

Beste Eetschrijven,

Ik had graag gewild dat je gemaild had naar het adres dat ik had achtergelaten: steven@chefinabox.nl. 

Ik heb absoluut niet de intentie om 'verkeer' weg te kapen. Ik wil juist de mensen introduceren aan zo veel mogelijk interessante foodblogs. Er zit voor ons dan ook geen enkel monetair gewin in (de advertenties op chefinabox.collected.info zijn van de provider van die service: collected.info). 

Ik heb een aantal blogs wat mij direct gemaild heeft gewezen op de mogelijkheid om de RSS feed van de eigen blog zo in te stellen dat alleen het begin wordt weergegeven, zodat de bezoeker naar de blog zelf moet om de rest te lezen.

Ik wil er dus met nadruk op wijzen dat de blogs waarvan de volledige artikelen worden overgenomen dit zelf faciliteren. Ik heb via de service die ik gebruik geen mogelijkheid om zelf alleen een samenvatting van het artikel te plaatsen. 

Voor verdere vragen / en of opmerkingen ben ik bereikbaar op steven@chefinabox.nl

Ik heb uw blog inmiddels ook verwijderd. Ik vind de gang van zaken zo erg spijtig. Ik zou het ook waarderen als u deze post zou willen verwijderen of in ieder geval zou willen updaten aan de hand van dit bericht.

Met vriendelijke groeten,

Steven

Ik zal hier nog op reageren!